Trong các dịp lễ đầu xuân, ngoài các lễ hội lớn thì phong tục hái lộc đầu năm cũng là một nghi lễ quan trọng với người Việt Nam. Trong những ngày du xuân đầu năm; mọi người thường đi hái lộc đem về nhà để mong một năm mới đầy hạnh phúc và ấm no. Hái lộc tưởng như một hành động nhỏ nhưng lại mang rất nhiều ý nghĩa tốt lành. Phong tục hái lộc đã được lưu truyền từ lâu đời; không chỉ vậy hiện nay nó được rất nhiều các bạn trẻ quan tâm và dành nhiều thời gian chú ý đến phong tục này.
Tuy nhiên do một số bạn trẻ hiện nay có thể chưa hiểu rõ phong tục tốt đẹp này; thậm chỉ hiểu sai ý nghĩa và quá “tham” trong việc du xuân hái lộc từ đó có một số biến chất xảy ra. Nhưng dù sao thì đây vẫn là một truyền thống tốt đẹp của người dân Việt Nam, vì vậy hãy cùng tham khảo bài viết này để hiểu rõ hơn về truyền thống phong tục của dân tộc ta nhé.
Hái lộc đầu năm là gì?
Hái lộc đầu năm là phong tục bẻ cành cây (cành lộc) mang về nhà để lấy may mắn; được diễn ra vào dịp Tết Nguyên Đán; trong những ngày đầu năm mới. Những Cành lộc là một cành đa nhỏ hay cành đề, cành si,.. đây thường là những loại cây quanh năm tươi tốt và nảy lộc.
Lộc là nụ đầu tiên, mầm non mới nhú. Cành lộc được mang về, treo trước hiên nhà hoặc cắm vào bình hoa; treo ở gian giữa hoặc cửa ra vào để trừ ma quỷ; hay có ý báo là đã rước phúc lộc về nhà. Trong ngày Tết thì chúng ta thường thấy nhiều người đi chùa hái lộc hay đền thờ, …. Bởi cũng dễ hiểu hái lộc ở nơi đền chùa linh thiêng mang ngụ ý xin được hưởng chút lộc của Thần; Phật ban cho để cả năm thuận lợi.
Một phong tục truyền thống đặc trưng trong dịp Tết mang nhiều ý nghĩa tốt lành
Trước hết, chúng ta cần hiểu “lộc” ở đây muốn chỉ những cành lá; cành cây tươi tốt, xanh non được hái vào thời điểm sớm nhất của năm mới.
Nguồn gốc
Theo tích chuyện xưa; tục hái lộc đầu năm đã có từ thời Hùng Vương. Tương truyền nhân một ngày đầu xuân, Vua Hùng muốn các con mình đi dạy dân làm ăn và trấn cứ các nơi nên đã chọn ngày lành tháng tốt làm Lễ tế Trời – Đất trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh (nay thuộc tỉnh Phú Thọ) cầu cho mưa thuận gió hòa; muôn dân no ấm.
Rồi chờ lúc sang canh Vua Hùng cùng Hoàng hậu vào rừng hái lộc đầu xuân. Sáng sớm, khi mặt trời ló dạng ở đằng Đông, Vua chia cho mỗi người con một cành lộc và dạy rằng: “Non ở nhà, già đi ấp. Chẵn lên non, còn xuống biển”. Vua Hùng còn căn dặn các con khi đi đường nếu gặp điều gì không may, hãy mang cành lộc còn đượm sương sớm này mà vẩy lên trời thì thú dữ, tà ma sẽ bỏ chạy, không thể làm hại được.
Được lưu giữ và giữ gìn phong tục đến ngày nay
Trải qua hàng nghìn năm; trong dân gian vẫn còn lưu truyền tục hái lộc vào dịp đầu năm mới. Đây đã trở thành một nét văn hóa Tết trong đời sống của người Việt Nam.
Sau khi cúng giao thừa hay sớm mùng 1 Tết, người ta thường đến đình chùa, đền phủ để hái một cành lộc non mang về nhà, với mong muốn được Thần, Phật linh thiêng ban cho tài lộc, may mắn suốt năm. Những cành lộc nhỏ được hái từ các thân cây có sức sống mạnh mẽ như: si, sung, xanh, đa… Người hái lộc mang về, treo trước hiên nhà hoặc cắm vào bình hoa, có nơi còn treo ở gian giữa hoặc cửa ra vào để trừ ma quỷ hay có ý báo là đã rước phúc lộc về.
Các nhà nghiên cứu văn hóa dân tộc nhận định phong tục hái lộc đầu xuân là một nét đẹp văn hóa trong dịp Tết nguyên đán. Lộc là nụ đầu tiên, mầm non mới nhú. Hái lộc ở nơi đền chùa linh thiêng mang ngụ ý xin được hưởng chút lộc của Thần; Phật ban cho để cả năm thuận lợi, phát tài phát lộc.
Trong thời khắc giao hòa của đất trời thì việc hái lộc về nhà là điều mà nhiều người rất thích, đó thể hiện mong cầu mang về những điều tốt đẹp với ý nghĩa ”Tống cố, nghinh tân”, xua đi những điều không may mắn trong năm cũ, chờ đón những điều tốt đẹp sẽ đến trong năm mới…
Chú ý khi hái lộc
Tuy nhiên, cần chú ý hái lộc là hái những cành lá nhỏ; mang tính tượng trưng chứ không nên biến tướng thành hành vi phá hoại cây xanh, cảnh quan môi trường trong dịp Tết. Trên thực tế; không ít người vì nghĩ đem “lộc” càng nhiều về nhà thì sẽ càng nhận được nhiều may mắn; tài lộc trong năm mới nên đã đi vặt trụi hết cành lá của cây ở nơi đình, chùa, gây mất mĩ quan.
Hãy hái lộc đầu năm theo đúng bản chất, ý nghĩa mà ông bà ta đã quan niệm; tránh biến những cây xanh trở nên xơ xác; cảnh vật chốn linh thiêng thành hoang tàn, bừa bộn chỉ vì phong tục này!
Nguồn: kenh14.vn
