Truyền thống thờ cúng tổ tiên không còn xa lạ với bất kì con người nào trên đất nước Việt Nam. Bởi vậy, nhà thờ họ không còn xa lạ đối với con cháu Việt. Đây là nơi để con cháu có thể tụ họp để thờ cúng tỏ lòng biết ơn của mình đối với công xây dựng và nuôi dưỡng của ông bà tổ tiên. Bất kể ở miền Bắc, Nam hay Trung thì nhà thờ họ khá phổ biến vì thế lối kiến trúc của nhà thờ họ cũng không mấy xa lạ ngược lại vô cùng gần gũi với chúng ta. Tuy nhiên, mỗi nhà thờ họ sẽ mang một nét đặc trưng riêng bởi nó do một dòng họ đứng lên xây nên đa số sẽ mang tính đặc trưng cá nhân riêng. Hãy cùng theo dõi những nét đặc trưng này nhé.
Nhà thờ họ là gì?
Nhà thờ họ là một ngôi nhà dành riêng cho việc thờ cúng tổ tiên của một dòng họ. Trong văn hóa người Việt, nhà thơ họ là một công trình thiêng liêng và có ý nghĩa sâu sắc. Đây là nơi thờ phụng từ đời ông thủy tổ khai sinh ra dòng họ. Nơi giữ gia phả gốc,của gia đình. Nhà thờ họ sẽ được xây dựng với quy mô. Kiến trúc phụ thuộc vào khả năng tài chính của mỗi người và phong tục của mỗi địa phương.
Nhà thờ họ là nơi được xem là linh thiêng nhất. Nơi tổ tiên sẽ an trú. Tùy vào mỗi địa phương sẽ có một ngày khác nhau trong năm. Con cháu tập trung tại nhà thờ họ để làm lễ. Đây là dịp mọi người trong dòng họ kết nối và củng cố tinh thần đoàn kết. Cùng nhau thành kính nhớ ơn tổ tiên.
Ý nghĩa của nhà thờ họ
Như được chia sẻ ở trên, nhà thờ họ là nơi được xây dựng để thờ phụng ông bà, tổ tiên. Là nơi gợi nhắc về nguồn cội của dòng họ. Nhà thờ họ là công trình thiêng liêng, mang ý nghĩa tinh thần và tâm linh sâu sắc trong tâm thức mỗi người con trong dòng tộc.
Đặc điểm chung của nhà thờ họ là thờ cúng, lễ bái tổ tiên. Những người đã có công khai sinh dòng tộc. Người Việt Nam rất coi trọng đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, “ăn quả nhớ kẻ trồng cây” điều này thể hiện rõ nét. Qua việc xây dựng nhà thờ họ hay xây dựng lăng mộ. Vì lẽ đó, xây dựng nhà thờ họ là cách con cháu thể hiện được lòng biết ơn, thành kính tới ông bà, tổ tiên của dòng họ.
Nhà thờ họ còn là địa điểm để con cháu khắp mọi nơi sum tụ đông đủ. Cùng nhau tổ chức nghi lễ tưởng nhớ về công ơn của những người đi trước để con cháu có ngày hôm nay. Nhà thờ họ khang trang, con cháu đoàn kết thì mọi sự luôn may mắn, thuận lợi, tài vật cũng thịnh vượng. Tập tục xây dựng và lưu giữ nhà thờ họ khắp mọi miền đất Việt tạo nên nét đẹp văn hóa Việt Nam.
Một số đặc trưng theo thời gian
Vào mỗi thời điểm, mỗi triều đại thì kiến trúc nhà thờ họ sẽ khác nhau. Vì thế mà chúng ta có thể chia thành 2 loại riêng biệt đó là: nhà thờ họ được xây dựng lâu đời và nhà thờ họ được xây dựng mới. Tuy nhiên, với những nhà thờ họ được xây dựng từ lâu. Thì đến thời điểm hiện tại cũng đã được xây dựng, cải tạo lại.
>> Xem thêm tại Kiến trúc – Mỹ thuật
Với những công trình kiến trúc nhà thờ họ thời xa xưa thì những vật liệu được sử dụng để xây dựng khá thô sơ. Đó có thể là đá hay gỗ tự nhiên, lợp mái bằng lá… Hay cao cấp hơn đó là sử dụng ngói để lợp mái. Tuy nhiên thì những vật liệu này thường khá đơn giản. Nên không thể trụ được một thời gian dài. Nó nhanh chóng bị thiên nhiên tàn phá.
Còn những mẫu kiến trúc nhà thờ họ thời điểm hiện tại. Thì gần như đều được sử dụng những vật liệu hiện đại. Như bê tông cốt thép sử dụng để giả gỗ. Nó vừa bền chắc chắn lại tiết kiệm chi phí hơn gỗ rất nhiều. Thường thì nhà thờ họ sẽ có không gian không quá rộng. Có kiến trúc đơn giản không quá cầu kỳ. Như những công trình tín ngưỡng công cộng.
Đặc trưng theo hình dáng
Khi nhìn vào hình dáng nhà thờ họ thì điển hình nhất mà chúng ta có thể nhìn thấy. Chính là hình chữ Nhất nằm ngang, 2 mái của nhà thờ dốc xuống 2 bên phần mái có thể sử dụng ngói. Hay lợp bằng lá.. đều được. Một nhà thờ họ sẽ có khoảng từ 3 – 5 gian. Tùy vào dòng họ đó lớn hay nhỏ và chi phí xây dựng cao hay thấp.
Với nhà thờ họ hình chữ Nhị thì đây là một kiến trúc với 1 ngôi nhà có 2 gian song song với nhau. Khi gian ngoài là nơi để tiếp khách còn gian bên trong là nơi để thờ cúng. Ngoài ra thì bạn có thể thấy được nét đặc trưng khi thiết kế nhà thờ họ tại miền Bắc là nhà 4 mái hay 8 mái. Hay thiết kế mặt bằng chữ Quốc tức là công trình được xây dựng với kết cấu 4 khối một khối cổng tam quan. Nhà thờ ở giữa và 2 khối dài vũ ở 2 bên cổng. Sân được thiết kế ngay ở lối trước và không gian thì thường được thiết kế 3 gian đủ rộng rãi để thờ cúng.
Nói chung là kiến trúc nhà thờ họ có khá nhiều nét đặc trưng mà chúng ta cần phải khám phá, các “fan” của wpd đừng bỏ qua nét đẹp truyền thống này nhé.
Nguồn: gocxaydung.hopluccorp.vn
