Cầu ngói Thanh Toàn tọa lạc tại xã Thủy Thanh, tx Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên Huế. Nó cách trung tâm thành phố Huế 8 km về phía đông. Cây cầu này được mệnh danh là cây cầu cổ, thuộc cấp quý hiếm, có giá trị nghệ thuật cao nhất Việt Nam. Năm 1990, nó đã được Bộ Văn hóa công nhận cấp quốc gia. Đến với Huế, ta muốn trân trọng và khám phá những nét đẹp cổ kính, không chỉ có các công trình trong thành phố. Mà còn trong các công trình kiến trúc dân gian, ở những vùng quê đậm nét bình dị hơn nhiều nhất.
Như chúng ta đã biết, cây cầu này do bà Trần Thị Đào, cháu gái thứ 16 của dòng họ Trần. Cầu được xây dựng vào năm 1776, để cho dân làng đi lại dễ dàng và là nơi dừng chân, nghỉ ngơi trên đường mệt nhọc. Theo lịch sử, bà Trần Thị Đào là vợ của một quan chức triều đình của vua Trần Hiển Tông, vợ chồng bà không có con. Bà muốn cầu nguyện và dùng tiền của bà để ban phước cho dân làng. Năm 1925, vua Khải Định ban cho bà là Dực Bảo Trung Hưng Linh phò. Và lệnh cho người dân trong làng lập một bàn thời ngay trên cây cầu để thờ cúng bà.
Tìm hiểu về cầu Ngói Thanh Toàn
Cầu ngói Thanh Toàn có kiến trúc “thượng gia hạ kiều”: trên nhà dưới cầu. Ở Việt Nam hiện nay còn chừng 4-5 chiếc cầu tương tự thế. Nổi tiếng nhất chính là Chùa Cầu, Hội An. Thế nhưng khác với bên phố Hội ồn ào và xô bồ. Cầu ngói Thanh Toàn lại nên thơ và thanh bình hơn nhiều do ít người biết đến.
Từ bên ngoài nhìn vào có cảm giác cầu như một ngôi nhà do trên cầu có mái che, phủ ngói lưu ly. Được xây dựng cách đây hơn hai thế kỷ. ban đầu cây cầu có chiều dài 18,75m, rộng 5,82m. Trải qua dấu ấn tháng năm, lụt lội, chiến tranh… Đã được xây dựng, trùng tu lại nhiều lần, kích thước đã bị thu hẹp. Chiều dài còn 16,85m và rộng là 4,63m.
Cầu có bảy gian, chính giữa là gian thờ bà Trần Thị Đạo – người đã có công xây dựng cây cầu này. Tương truyền bà là con cháu dòng họ Trần có chồng làm quan dưới triều vua Lê Hiển Tông. Để cầu tự bà đã dùng tiền của mình để làm phúc cho dân làng. Và cũng để việc đi lại được thuận tiện và là nơi cho lữ khách cùng người tha phương tạm dừng chân.
Việc trùng tu cầu ngói Thanh Toàn hoàn thành
“Việc trùng tu cầu ngói Thanh Toàn cơ bản đã hoàn tất. Hiện chỉ chờ bàn giao và chính thức đưa vào sử dụng”. ông Võ Ngọc Thành – Giám đốc Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực TX. Hương Thủy thông tin.
Khởi công từ ngày 1/4/2020, dự kiến hoàn thành vào cuối tháng 2/2021. Công trình bảo tồn, tu bổ và tôn tạo di tích lịch sử cấp quốc gia cầu ngói Thanh Toàn được UBND tỉnh phê duyệt. Có tổng mức đầu tư hơn 10 tỷ đồng, do Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực TX. Hương Thủy làm chủ đầu tư. Các đơn vị: Công ty CP tư vấn xây dựng số 1 Thừa Thiên Huế, Công ty CP Tu bổ Di tích Huế; Công ty TNHH Tư vấn đấu thầu xây lắp KK và Công ty TNHH Thiết bị công nghệ miền Trung đóng vai trò thầu chính và thầu phụ.
Trong quá trình thi công, các đơn vị liên quan tiến hành hạ giải toàn phần công trình. Gia công các cấu kiện sắt, đổ bê tông cốt thép phần móng, mố trụ cầu…
Sau phần đánh giá hiện trạng của các cấu kiện gỗ. Theo các quy chuẩn, quy định và nguyên tắc về bảo tồn, đơn vị thi công tiến hành tu bổ. Phục hồi hệ thống ván sàn và kết cấu khung chính bằng gỗ lim (cột, kèo, xuyên, trến, lan can, kệ ngồi…).
Cầu ngói Thanh Toàn được lưu thông trở lại
Phục hồi hệ mái lợp bằng ngói âm ống men Thanh Lưu Ly. Hệ trang trí bờ mái, bờ quyết, ô hộc, bờ nóc, con giống gắn sành sứ… Theo công nghệ truyền thống, xây phục hồi hai tường đầu hồi, phục hồi nguyên gốc hai câu đối, các chi tiết trang trí gắn sành sứ. Và toàn bộ màu sắc tổng thể công trình bằng sơn truyền thống…
“Để phục vụ nhu cầu lễ hội và đảm bảo an toàn, cầu ngói Thanh Toàn còn có hệ thống điện chiếu sáng; hệ thống báo cháy tự động, thiết bị chữa cháy và hệ thống chống sét, nối đất an toàn cho công trình cùng nhà kỹ thuật gần khu vực cầu để cất giữ trang thiết bị PCCC”, ông Võ Ngọc Thành thông tin.
Cầu ngói Thanh Toàn xây dựng năm 1776 theo kiểu “thượng gia hạ kiều” (trên là nhà, dưới là cầu). Được công nhận là di tích cấp quốc gia vào tháng 7/1990. Cầu có chiều dài 17m và chiều rộng 4m; hai bên thân cầu có hai dãy bục gỗ và lan can để ngồi tựa lưng. Trên cầu có mái che, lợp ngói ống tráng men chia làm 7 gian.
Bên cạnh giá trị văn hóa, lịch sử. Cầu ngói Thanh Toàn còn có “nhiệm vụ” đón nhận rất nhiều lượt người qua về trên cầu. Nhất là trong các dịp lễ, tết, Festival… Do vậy, việc trùng tu lần này hướng đến 2 mục tiêu. An toàn cho người qua lại trên cầu và tăng độ bền cho cầu ít nhất từ 30-40 năm.
Hiện, người dân và du khách đã có thể tham quan, lưu thông trên cầu ngói Thanh Toàn.
Một số hình ảnh trong quá trình trùng tu
Hạ giải toàn phần cầu ngói Thanh Toàn được tiến hành từ 1/4/2020. Ngoài tu bổ, phục hồi, một số cấu kiện gỗ được thay thế mới do mục ruỗng, có tiết diện không đảm bảo so với tiết diện gốc.
Các cấu kiện gỗ được xử lý bảo quản chống mối và sơn quang truyền thống. Đổ bê tông cốt thép phần móng, mố trụ cầu. Phần nề ngõa, khảm sành sứ được đảm trách bởi các thợ có tay nghề giỏi. Hệ thống mái lợp được phục hồi bằng ngói âm ống men Thanh Lưu Ly.
Trong quá trình trùng tu, có thời điểm lực lượng thi công liên tục gặp phải thời tiết xấu nên khá vất vả để hoàn thành. Nạo vét, khơi thông sông Như Ý đoạn qua cầu ngói để lắp ráp lại phần khung. Trong quá trình tu bổ, nơi thờ bà Hoàng Thị Đạo bên trong cầu – người có công lớn trong việc xây cầu ngói Thanh Toàn – được sơn son thếp vàng trang trọng. Hai câu đối, các chi tiết trang trí gắn sành sứ và toàn bộ màu sắc tổng thể công trình được phục hồi nguyên gốc bằng sơn truyền thống…
Đến ngày 7/2, cầu ngói Thanh Toàn cơ bản hoàn tất. Việc tu bổ, phục hồi, người dân và du khách đã có thể tham qua, lưu thông trên cầu. Về đêm, cầu ngói Thanh Toàn càng thêm bắt mắt. Nhờ được trang trí đèn lồng và hệ thống chiếu sáng nghệ thuật.
Hy vọng bài viết của WPD sẽ giúp bạn biết thêm một địa điểm để di du lịch khi đến với Huế.
Nguồn: ngaynay.vn
