Với hàng ngàn lễ hội truyền thống khắp các vùng miền trong cả nước, tuy nhiên Lễ hội Đọi Sơn mang ý nghĩa khuyến nông sâu sắc, đề cao vai trò sản xuất nông nghiệp của các bậc đế vương xưa là lễ hội Tịch Điền (vua đích thân xuống cày)do vua Lê Đại Hành là người khởi xướng đầu tiên.
Trải qua hơn 1000 năm, lễ hội Tịch điền xưa được tái hiện tại vùng chân núi Đọi Sơn, huyện Duy Tiên, Hà Nam ngày nay với những sá cày cùng tiếng trống khai hội rộn ràng của những ngày đầu năm mới.
Lịch sử được ghi lại vào mùa xuân năm Đinh Hợi (987) lần đầu tiên, vua Lê Đại Hành với bá quan văn võ làm lễ tế thần và đích thân vua xuống cày ruộng để khuyến khích người dân chăm chỉ làm ăn. Xuất phát từ đó, các triều đại sau từ Lý, Trần; đến các triều đại sau đề tổ chức lễ hội Tịch điền để tỏ lòng thành kính; trang trọng và khuyến khích người dân mở mang nông trang. Qua hàng ngàn năm lịch sử; lễ hội Tịch điền đã trở thành một hoạt động văn hóa tâm linh quan trọng. Đây cũng là di sản văn hóa của quốc gia, dân tộc
Phát triển sản xuất nông nghiệp
Lễ hội Tịch điền có ý nghĩa đặc biệt. Những vị vua đức cao vọng trọng đã cởi bỏ long bào; mặc quần áo nông dân, lội ruộng xuống đồng cùng trâu cày như những lão nông. Hành động ấy không chỉ thể hiện tư tưởng “gần dân” của các bậc quân vương; hơn thế nữa là sự quan tâm, coi trọng đặc biệt với những người nông dân chân lấm tay bùn; với phát triển sản xuất nông nghiệp của nước nhà. Đối với một quốc gia có nền văn minh lúa nước hàng ngàn năm như nước ta; điều đó càng có ý nghĩa sâu sắc.
Thông điệp từ lễ hội Tịch điền cũng là lời nhắc nhở của các bậc tiền nhân đến thế hệ ngày nay; hãy nhớ đến công ơn của cha ông trong việc khai phá ruộng đồng; trồng cấy lúa ngô mà tích cực và chú trọng phát triển sản xuất nông nghiệp – một thế mạnh của nước nhà.
Mùa xuân năm Đinh Hợi 987, cách đây 1.033 năm; vua Lê Đại Hành đã chọn vùng đất Đọi Sơn linh thiêng để tổ chức cày tịch điền, khuyến khích; động viên thần dân, con cháu chăm lo sản xuất nông nghiệp; cái gốc của sự ấm no hạnh phúc. Kể từ đó, lễ tịch điền trở thành một lễ hội văn hóa truyền thống được các triều đại chú trọng tổ chức; là một nét đẹp trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng; đề cao vai trò của sản xuất nông nghiệp.
Cầu mưa thuận gió hòa
Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn nhân dịp đầu năm là một lễ hội truyền thống xuống đồng cày ruộng và cầu cho một năm mưa thuận gió hòa; mùa màng bội thu. Lễ hội được tổ chức vào mùng 7 tháng Giêng hằng năm; để tái hiện lại Lễ tịch điền thời vua Lê Đại Hành chọn việc tổ chức cày tịch điền nhằm khuyến khích nông trang. Nghi trình mở đầu là lễ rước chân nhang từ đền thờ vua Lê Đại Hành về chùa Đọi. Tiếp đó là Lễ cáo yết xin Thành hoàng làng cho mở cửa đình Đọi Tam. Hội thi trang trí trâu để chọn những con trâu đẹp nhất cày tịch điền.
Đặc biệt, lễ cày tịch điền được tiến hành trọng thể với nghi thức cổ truyền là nghi lễ nhập thế vua Lê. Một cụ ông đức độ; thần thái uy nghiêm đã được chọn trong cộng đồng cư dân Đọi Sơn khoác áo Long bào; đeo mặt nạ thực hiện nghi lễ hóa thân thành hình tượng vua Đại Hành xuống mở những sá cày lễ đầu tiên trên thửa ruộng phù sa màu mỡ.
Nét đẹp văn hóa cộng đồng
Tiếp đó, các đồng chí lãnh đạo một số ban, ngành T.Ư; lãnh đạo tỉnh Hà Nam, thị xã Duy Tiên và đại diện các tầng lớp nhân dân trong tỉnh thực hiện nghi lễ cày tịch điền. Cùng với nghi lễ cày ruộng còn có đám rước kiệu vua; thành hoàng, tổ nghề, múa rồng; múa lân, lễ dâng hương, biểu diễn trống của đội trống thôn Đọi Tam và các hoạt động văn hóa nghệ thuật…
Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn được tổ chức hằng năm đã trở thành nét đẹp trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng; bởi đây là một lễ hội giàu tính nhân văn, khuyến nông sâu sắc, thể hiện lòng biết ơn các bậc tiền nhân trong việc khai phá, mở mang ruộng đồng, đề cao tinh thần gần dân, trọng nhà nông, nghề nông.
Tại buổi lễ, tỉnh Hà Nam đã trao Bằng công nhận cho bảy xã đạt chuẩn nông thôn mới năm 2019, trao giấy công nhận cho 18 sản phẩm đạt tiêu chuẩn sản phẩm OCOP cấp tỉnh năm 2019.
Nguồn: Nhandan.com.vn
